Στόχος: Θέλω, Μπορώ και Προσπαθώ!

Ο  στόχος είναι για τον κάθε αθλητή ένα από τα πιο βασικά στοιχεία παρακίνησης, ενεργοποίησης, συγκέντρωσης και ικανοποίησης στο περιβάλλον του αθλητισμού.

Ο σημαντικότερος παίκτης του μπάσκετ, ο Michael Jordan, είχε υποστηρίξει για την αξία των στόχων ότι «σε κάθε αγώνα έβαζα ένα στόχο, είτε να σημειώσω συγκεκριμένο αριθμό πόντων είτε να περιορίσω στην άμυνα τον προσωπικό μου αντίπαλο, πάντα είχα στόχους για την απόδοσή μου».

Η αξία του στόχου είναι δεδομένη, είτε σε επίπεδο αρχαρίων αθλητών, είτε σε επίπεδο πρωταθλητισμού. Ο Michael Phelps, κορυφαίος αθλητής της κολύμβησης, αναφέρει ότι «τα τελευταία 10 χρόνια γράφω πριν τον αγώνα τους στόχους μου και τους δίνω στον προπονητή μου», ως ένα από τα στοιχεία που τον βοήθησαν να πετύχει το ρεκόρ των οχτώ χρυσών μεταλλίων σε μια διοργάνωση Ολυμπιακών Αγώνων (Πεκίνο 2008).

Η τοποθέτηση στόχου είναι δεδομένα βοηθητική διαδικασία στον αθλητισμό, προσφέρει κατεύθυνση, κίνητρο, ενδιαφέρον στην καθημερινή προσπάθεια. Οι στόχοι ως μακροπρόθεσμοι ή βραχυπρόθεσμοι, ατομικοί ή ομαδικοί, διαδικασίας ή αποτελέσματος, ακολουθούν κάποιους κανόνες για την πιο ωφέλιμη τοποθέτησή τους και «κινδυνεύουν» από «υποβόσκουσες παγίδες». Εκφράζουν την βαθύτερη επιθυμία του αθλητή, το όνειρο και τη φιλοδοξία του, αυτό που θα ήθελε να πετύχει, είτε στην τρέχουσα χρονική περίοδο είτε στην πορεία της καριέρας του. Όλοι επιθυμούν τα «περισσότερα», λίγοι ωστόσο τα καταφέρνουν, γιατί συμβαίνει αυτό;

Ο στόχος που θέτει ο αθλητής δεν είναι μόνο αυτό που «θέλει». Η διαφορά μεταξύ του στόχου που απλά τίθεται για να υπάρχει και του στόχου που βοηθά πραγματικά τον αθλητή, είναι το ότι ο πρώτος εκφράζει το «θέλω» του αθλητή, ενώ ο δεύτερος το «θέλω και το μπορώ». Ο ωφέλιμος για τον αθλητή στόχος εμπεριέχει το «θέλω», το «μπορώ», το «έχω», το «τι είμαι διατεθειμένος να κάνω», το «απαιτείται», το «χρειάζεται», το «ονειρεύομαι», το «προσπαθώ», το «δουλεύω» και τελικά και το «ικανοποιούμαι».

Το πιο εύκολο είναι να ορίσουμε το στόχο μας, αυτόματα στο μυαλό όλων έρχεται η μεγαλύτερή τους φιλοδοξία. Ωστόσο, η βοήθεια που προσφέρει η τοποθέτηση του στόχου αναφέρεται στον καθορισμό της πορείας και της διαδικασίας που χρειάζεται να ακολουθήσει ο εκάστοτε αθλητής, ανάλογα με το στόχο του.

Το δύσκολο είναι να βρεθεί το πώς θα επιτευχθεί ο στόχος και όχι μόνο το ποιος είναι ο στόχος. Η πραγματική αξία της έννοιας των στόχων, είναι η δυνατότητα που δίνει στον καθένα να καθορίζει το πλάνο δουλειάς του, ως προϋπόθεση για την επίτευξη του στόχου, να ορίσει τι απαιτεί η όλη διαδικασία, πόση θα είναι η χρονική της διάρκεια, ποια στοιχεία έχει να δουλέψει, πως θα αντιμετωπίσει την όποια δυσκολία θα εμφανιστεί, πόσο και πώς θα ικανοποιηθεί μέσω της επίτευξης.

Η απλή αναφορά του στόχου είναι και η παγίδα του αθλητή, «μένει» στην αναφορά αυτού που θέλει και «ξεχνά» την προσπάθεια. Ο καθορισμός του στόχου είναι ελλιπής αν δεν εμπεριέχει και την έννοια της προσπάθειας. Ο στόχος είναι μια φράση ή μια λέξη, για να αποκτήσει υπόσταση θα χρειαστεί προσπάθεια, πλάνο και πολλή δουλειά. Το αν έχει τοποθετηθεί στόχος δεν αξιολογείται από την ύπαρξή του ή όχι, αλλά από το αν κάποιος προσπαθεί και δουλεύει προς κάποια κατεύθυνση.

Όσον αφορά στην αξιολόγηση του στόχου και στην εκτίμηση της επίτευξής του ή σε αντίθετη περίπτωση στην αποτυχία του, προσφέρει και στις δύο περιπτώσεις ανεκτίμητα στοιχεία για την περαιτέρω βελτίωση του αθλητή. Όταν έχει επιτευχθεί ο στόχος, ο αθλητής γνωρίζει τι έχει κάνει σωστά και πως θα το ξανακάνει. Όταν δεν έχει επιτευχθεί γνωρίζει τι έχει να διορθώσει. Για να μπορεί να επαναλάβει ή να διορθώσει το πλάνο του απαιτείται να υπάρχει πλάνο από την αρχή της τοποθέτησης του στόχου! Αν ξέρεις τι έχεις να διορθώσεις μπορείς να το κάνεις, ειδάλλως βρίσκεσαι σε διαρκή αναζήτηση.

Ο στόχος δεν αξιολογείται με βάση την επίτευξή του, αλλά με βάση το πλάνο που έχει τεθεί για την επίτευξή του. Η μη επίτευξη του στόχου προσφέρει στην αυτογνωσία και στην αυτοσυνειδητότητα του αθλητή, στοιχεία απαραίτητα για την πορεία του και την περαιτέρω εξέλιξή του.

Στόχος σημαίνει δουλειά και προσπάθεια, χωρίς αυτά παραμένει απλά ένα «θα ήθελα να». Ο Michael Jordan, συμπληρώνοντας για την αξία των στόχων και τη σημασία της δουλειάς μέσα από αυτούς τόνισε: «Πάντα πίστευα στη δουλειά και τα αποτελέσματα θα ερχόταν! Ποτέ δεν έκανα πράγματα με μισή καρδιά. Γιατί αν κάνεις πράγματα με μισή καρδιά, να περιμένεις αποτελέσματα που θα σε ικανοποιήσουν στο ήμισυ!».

www.sportpsychologist.g